Hükümet korsan’a savaş açtı

Adalet Bakanlığı, uzadığı için zaman aşımına giren davaların süresinin kısalması için hâkim ve savcıları ABD’ye eğitime gönderiyor. Milli Eğitim Bakanlığı da telif hakları konusunu ders müfredatına sokmak üzere çalışmalara başladı.



Türkiye’de büyüklüğü 1 milyar dolara ulaşan yazılım sektörünün yüzde 64′ünü oluşturan korsan yazılımla mücadele konusunda eğitim ve yargı alanında hayata geçirilecek “eylem planı” için düğmeye basıldı. Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı bünyesinde, sivil toplum örgütlerinin de katkısıyla başlatılan çalışma kapsamında ses getirecek yeni düzenlemeler yolda. Korsanla mücadele konusunda kararlı olan bakanlıklar yargı konusunda daha hızlı yol katedebilmek için ise hâkimlerden sonra savcıları da eğitim için ABD’ye göndermeye başladı. Geçen ay ABD’ye gönderilen 4 savcı, bu ülkede örnek fikri mülkiyet davalarını inceleyerek uzmanların telif davalarına ilişkin deneyimlerini dinledi. Böylece kanunda yüksek cezalar olmasına rağmen davaların uzun sürmesi nedeniyle “Nasıl olsa zaman aşımına uğrarım” diyen korsancının uykusu kaçacak. Eylem planı kapsamında çocuk ve gençleri bilinçlendirmek amacıyla “telif hakları”nın ilköğretim müfredatı kapsamına alınması da var.



Yüzde 10′lik daralma bile büyük katkı sağlar



Türkiye’de korsan yazılım ciddi bir sorun. Yazılım sektörünün yüzde 64′ü korsanların elinde. IDC’nin (International Data Corporation) Türkiye’yi mercek altına alarak 2008 Ocak’ta açıkladığı “Korsan Yazılım Raporu”na göre Türkiye korsan yazılımın en yaygın olduğu ülkelerden biri. Raporda organize suç örgütlerinin elinde bulunan korsan yazılım pazarında alınacak önlemlerle yüzde 10 oranında sağlanacak bir daralmanın bile ekonomiye büyük bir katkı sağlayacağına dikkat çekiliyor. Bu daralmanın 2008-2011 arasında GSYİH’ye 625 milyon dolar ilave kaynak, vergi gelirlerinde 80 milyon dolarlık artış ve 36 bin kişiye yeni istihdam sağlayacağına vurgu yapılıyor.



Sektöre göre bu konunun önemi bakanlıklar düzeyinde artık çok daha iyi kavranmış durumda. 2002-2003 arasında ihtisas mahkemelerinde görev yapan 6’sı hukuk 2’si ceza hakimi olmak üzere 8 hakime ABD’de 10 ay boyunca eğitim aldıran Adalet Bakanlığı, şimdi de savcıları eğitime gördermeye başladı.



Yasalar yeterli ama davalar 5 yıl sürüyor



Microsoft, Adobe, Apple gibi yazılım sektörünün lider markalarının oluşturduğu Business Software Alliance (BSA) Türkiye Koordinatörü ve Microsoft Türkiye Telif Hakları Müdürü Elçim Barkay, yeni eylem planının hazırlanma sürecinde bakanlıklarla yakın temas halinde olduklarını belirterek “Korsan yazılım konusundaki yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesinde daha ‘hızlı’ olunması gerekiyor. Çünkü, mevcut durumda Türkiye’deki yasalar, korsan yazılım konusunda son derece net ve yeterli iken, açılan davaların karara bağlanması neredeyse 5 yıl sürüyor. Bu süreçte çoğu zaman suçlamalar zaman aşımına uğruyor. Ayrıca telif hakları konusunda yeterli donanıma sahip olmayan hâkim ve savcıların bilgilendirilmesi de bu noktada büyük bir önem taşıyor. Adalet Bakanlığı bu konuda büyük çaba sarfediyor. Korsana akan paranın önüne kesmeye çalışıyoruz” dedi. Barkay, eğitimlerin 4 savcı ile sınırlı kalmayacağını da sözlerine ekledi.



Türkiye’nin önde gelen fikri mülkiyet hakları uzmanlarından Avukat Dr. Cahit Suluk ise Türkiye’de 1995′de çıkarılan fikri mülkiyet yasalarının bu alanda “milad” olduğunu vurguladı. Suluk, Gümrük Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü ile imzalanan TRIPS anlaşmaları gereğince Türkiye’de çıkarılan yasaların çoğu batı ülkesinden ileri seviyede olduğuna işaret etti. Suluk, “Yasalarımız yeterli ancak uygulamada ciddi sorunlar yaşanıyor. Bir davanın görülmesi 5 yıl sürüyor. Çoğu zaman da davalar zaman aşımından düşüyor” diye konuştu.



Hakimler cezaları uygulamakta zorlanıyor



Türkiye Bilişim Derneği Başkanı Turhan Menteş ise, korsan yazılıma ilişkin uygulanan yaptırımların 6 aydan 3 yıla varan hapis ve ağır para cezalarını içerdiğine hatırlatarak, “Cezaların ağır olması hâkimlerimizin bu cezaları uygulamakta zorlanmasına neden oluyor” dedi. Adalet Bakanlığı bünyesinde yurtiçi ve yurtdışında verilen eğitimlerin önemine vurgu yapan Menteş, özellikle Anadolu kentlerinde bu alanda çalışan yargı mensuplarının sayısının artırılması gerektiğini söyledi. Menteş, İTÜ’de şu anda yerli yazılımcılar için bir kayıt merkezi kurma çalışmalarının da devam ettiğini hatırlatarak, “Hem ulusal hem de uluslararası yazılımcıların bu alanda işbirliğine gitmesi gerekiyor. Bu açıdan eğitim alanında atılan adımları çok değerli buluyorum” diye konuştu.



Korsan yazılımla mücadele için neler yapılacak



* Hâkim ve savcılar fikri ve sınai haklar konusunda yurtdışında eğitilecek.



* İlköğretim Hayat Bilgisi dersinde “Telif Hakları” konusunun işlenmesine çalışılacak.



* Üniversite öğrencileri arasında “Korsan nasıl engellenir” konulu makale yarışması düzenlenecek.



* Toplumu bilinçlendirmek amacıyla gazete ilanları ve televizyon reklamları hazırlanacak.



* Her ay Türkiye genelindeki 450 firma gezilerek “korsan” konusunda uyarılacak.



Trafik ışıklarını öğretir gibi telif hakları öğretilmeli’



Yeni eylem planı kapsamında üzerinde durulan en önemli konulardan birisi de telif hakları konusunda bilinçli nesiller yetiştirmek. Bunun için de ilköğretimden başlayarak üniversiteye kadar uzanan eğitim sürecinde telif haklarını ders olarak okutulması planlanıyor. “Telif haklarının ilköğretim müfredatına sokulması için Milli Eğitim Bakanlığı ile görüşmeler yapılıyor. Hayat Bilgisi derslerinde telif haklarının işlenmesi planlar arasında” diyen Elçim Barkay, sözlerini şöyle sürdürdü: “İlköğretimde çocuklarımıza trafik ışıklarını öğretir gibi telif haklarını öğretmeliyiz. Birçok batı ülkesinde ilköğretimde ‘telif hakları’ konusu müfredat kapsamında. Biz de ise ne ilkokul, ne lise ne üniversitede böyle bir eğitim yok.”



Türkiye’de yazılımın yüzde 64′ü korsan



Ülke               Korsan yazılım (%)

ABD                     21

Japonya                 25

Almanya                 28

İsrail                  32

Yunanistan              61

Türkiye                 64

Hindistan              71

Çin                     82

Ermenistan              95